KAPITEL 1

Cisza.

Gdy zamykałam oczy, byłam w stanie dosłyszeć wyraźne bicie mojego serca, które kurczyło się w strachu, niemo wymalowanym na mojej twarzy. Nie tylko ja się bałam – każdy był przerażony życiem, ale jeszcze bardziej tym, że ów życie można było stracić tak zaskakująco łatwo. Ludzie milczeli, a cisza była nazbyt wymowna. Nie było radości. Ani w miasteczku, w którym mieszkałam, ani nigdzie na świecie. Wszyscy się chowali, choć wiele osób było odważnych i chciało pracować, dawać nadzieję na odrobinę ożywczej normalności, do której kiedyś każdy był przyzwyczajony. Wychodziliśmy z domów tylko wtedy, kiedy to było wyjątkowo potrzebne, a przecież w czterech ścianach poczucie bezpieczeństwa było jeszcze bardziej złudne, niż na zewnątrz. Nawet zabarykadowanie się by nic nie dało. Pamiętam, że widziałam spadającą bombę, która przecinała ze świstem powietrze i tak połowa miasteczka zginęła w swoich własnych gruzach. Szaro i ponuro. Tylko małe dzieci się uśmiechały, zupełnie nieświadome tego, co się wokół nich działo. Skakały na chodniku, śmiejąc się, a rodzice ich uciszali, besztając je za brak kultury. One jedyne pokazywały to, czego nam brakowało.

W moim domu rzadko oglądano telewizję, bo wciąż nadawano fakty z obecnego stanu na całym świecie. Zniknęła muzyka. Ta cholernie przejmująca cisza raniła mi bębenki uszne, więc, gdy byłam sama, nuciłam coś pod nosem. Matka nie chciała niczego słyszeć, zakazywała mi nosić słuchawki, a przecież one jedyne mnie odrywały od rzeczywistości, z którą nie chciałam mieć nic wspólnego tak samo jak każdy inny.

Nigdy się do niej nie przyzwyczaiłam, ale znowu też nie potrafiłam zaakceptować antonimu takiej sytuacji. Gdy było głośno, lała się krew. Depresja, cierpienie, samobójstwa. Nie wierzyłam, że to się skończy, ale nie chciałam też umierać. Zmęczenie i strach. Czasami chciałabym po prostu pójść spać i obudzić się po tym wszystkim, ale wtedy musiałabym się uśpić w sposób Śpiącej Królewny, by mi się udało wytrwać w komie przez kilka lat... A może kilkanaście? W końcu wojna trwała już trzy lata i nie zapowiadało się, że coś się zmieni, chyba, że w końcu wszyscy alianci zostaną unicestwieni. Pewnie na końcu wszyscy się wybiją i po ludzkości nie zostanie ani jednego śladu. Tylko broń. Przykre.

Wszystko zaczęło się od stycznia dwa tysiące czternastego roku, kiedy zaczęły się zamieszki na Ukrainie. I może wszystko skończyłoby się tylko wojną domową, gdyby nie to, że nagle każdy chciał zamoczyć w tym swoje palce, chcąc pomóc, choć wcale nie pomogli. Różnica poglądów dotyczących tego, co tam się działo, skończyła się na tym, że ci, którzy chcieli pomóc obu stronom, stanęli tak samo naprzeciw siebie, kiedy wcześniej byli po jednej stronie. Stany Zjednoczone, Polska, Rosja... A potem nagle, wyczuwając idealną okazję, neonaziści wkroczyli na scenę i okazało się, że było ich znacznie więcej, niż ktokolwiek mógłby przypuszczać, a ponieważ Żydzi coraz bardziej zaczęli przejmować kontrolę nad światem, nagle nie było wiadomo, kto był po jakiej stronie. Ukraina została daleko w tyle w historii, a Niemcy, Stany Zjednoczone, Rosja i Wielka Brytania nagle poszła wielką falą na siebie i na innych, tworząc krwawą masakrę. Może to był już taki moment, że nikomu nie zależało na tym, co się stanie. Może nagle zebrało się tyle nienawiści, że przelała się czara cierpliwości. Nie miałam pojęcia. Rozumiałam tylko to, że ci, którzy byli niewinni, stracą życie na rzecz „uporządkowania statusów na świecie”. Nawet w Polsce okazało się być mnóstwo neonazistów, ale to się nie liczyło, bo przecież byliśmy tym słabym krajem, który nigdy nie miał prawa głosu. Niemcy zachłysnęli się wizją Hitlera i ściągnęli z całego świata wszystkich swoich rodaków, by zasilić swoją armię, oraz wyplewić z państwa wszystkich, którzy nie byli rodowitymi Niemcami. Rzeź. Chaos. Nagle nikt nie miał swojego miejsca i nie było wiadomo, czy ci, na którym ci zależało, którzy byli ci bliscy, byli twoimi współbratymcami, czy osobami, z których rąk odbierzesz śmiertelny cios. Świat popadł w kompletny szał i Hitler nawet po swojej śmierci stał się duchowym przywódcą ludzi. Zniknęło wszystko, co było stałe.

Zniknął Bóg.

Ludzie byli zabijani z zimną krwią dlatego, że byli przeciwni przemocy. Niektórych zabierali do obozów, bo zawsze mogło to przynieść jakiś pożytek. Jak niewolnicy. Kobiety były zabierane od mężów, więc pewnie były gwałcone, a potem mordowane. Zwierzęta. Obrzydliwe zwierzęta, dla których liczyła się władza i przyjemność. Czy oni mieli duszę? Czy oni w ogóle posiadali sumienie?

Wszyscy istnieli jakby w zawieszeniu. Nie było szkoły, nie było czynnych uniwersytetów, nikt nie podążał dalej, każdy stał w miejscu. Nie było narodzin, nie było ślubów, były pogrzeby. Nie było miłości, była nienawiść, która zżerała nie mniej, niż panika.

Wychodząc na zewnątrz, nigdy nie wiedziałam, co mogło mnie spotkać, ale za każdym razem miałam to niepokojące poczucie, że zachowywałam się inaczej, niż powinnam. Kiedy ja próbowałam zamaskować własne uczucia, inni pokazywali je na całej swojej osobie. Kiedy ja się uśmiechałam, by choć trochę ulżyć sobie i innym, większość obserwowała mnie z minami takimi, jakbym cieszyła się z tego, że byliśmy w trakcie wojny. Nie pasowałam. Nie potrafiłam się pogodzić z tym, że było tak, a nie inaczej.

Jedyne, co zmieniło się na lepsze, choć cokolwiek dobrego w takiej sytuacji zdawało się być kpiną i bluźnierstwem, to to, że wszyscy sobie pomagaliśmy, jak tylko mogliśmy. To było smutne, że dopiero podczas wojny Polska potrafiła się zjednoczyć; że dopiero, gdy upadaliśmy tak nisko, odkrywaliśmy, co tak naprawdę się liczyło w życiu. Ale co się stało, to się nie odstanie – było już na to o wiele za późno.

Moja siostra była chyba najmniej opanowana z naszej całej rodziny. Był maj, a ona ledwo skończyła czternaście lat i miała ten okres, kiedy hormony toczyły walkę z rozsądkiem. Była krucha i delikatna i nie radziła sobie z tym, że wszystko wyślizgiwało nam się z rąk. Przed wojną byliśmy rodziną, która nie była bogata, ale znowu było nam daleko do biedoty. Mama pracowała jako nauczycielka niemieckiego w liceum, przez co teraz była cały czas w domu. Tata był mechanikiem, wcześniej zarabiał całkiem przyzwoite pieniądze, ale gdy nastała wojna, coraz mniej ludzi przyjeżdżało, by naprawiać swoje samochody i skończyło się na tym, że nagle moi rodzice stali się bezrobotni. A ja znalazłam pracę w sklepie piekarniczym jako ekspedientka i tak pracowałam mniej niż za najniższą krajową, by wyżywić naszą czwórkę. Spoczywał na mnie cały ciężar, bo nie było opcji, by ktokolwiek mógł się załapać do innej pracy tak łatwo. Nie mogłam marudzić, nie mogłam narzekać. Mama chciała mnie zamienić, bała się mnie tak po prostu wypuszczać na dwór, ale przecież to nie robiło jakiejkolwiek różnicy, prawda? Przynajmniej czułam się potrzebna, no i sklep wcale nie był tak daleko, bo tylko pięć minut drogi od domu. A pan Antoni, miły i poczciwy pan po sześćdziesiątce, był dobrym kompanem, któremu uśmiech prawie nigdy nie schodził z ust, poprawiając mi tym znacznie humor. Lubiłam u niego pracować, pozwalał mi się rozluźnić i prawie zapomnieć o tym, że była wojna. Ale wtedy przychodzili klienci, którzy przypominali duchy i wszystko powracało. Wolałam słuchać historii z życia pana Antoniego. Wolałam wszystko inne.

- Ludzie nie potrafią tego zrozumieć, Pia. – powiedział mi dzisiaj, uśmiechając się szeroko, wysypując świeżo upieczone bułeczki do wiklinowego kosza. – Jestem niemal pewien, że jesteśmy ostatnim miasteczkiem w Polsce, które nie zostało zniszczone przez Niemców. Zapomnieli o nas, nie sądzisz? – oparł się o framugę drzwi na zaplecze i westchnął. – A skoro nie przypomnieli sobie o nas w ciągu ostatnich dwóch lat z hakiem, to dlaczego mieliby to zrobić teraz?

Skinęłam głową ze zrozumieniem. To była prawda. Z tego, co ja wiedziałam, cała Polska była jednym wielkim gruzowiskiem. Dlaczego ktoś miałby nagle odkryć, że my jeszcze istnieliśmy? Byliśmy niczym domek z kart, który został zdmuchnięty przez Rosjan i Niemców, zaśmiewających się do łez, patrzących na nas z jawną pogardą.

- Już zrzucili na nas bombę, pewnie pomyśleli, że to załatwiło całą sprawę. – zgodziłam się, choć nagle w głowie powstała mi wątpliwość. To były inne czasy, niż wtedy, kiedy rozpętała się druga wojna światowa. Nie było wcześniej tak rozwiniętej techniki jak teraz. Gdyby teraz im się zachciało przeskanować cały teren tego umarłego kraju, znaleźliby niedobitki. Znaleźliby nas. Ale z drugiej strony to do czego bylibyśmy im potrzebni? Była nas zaledwie garstka, nie stanowiliśmy żadnego zagrożenia, w przeciwieństwie do innych państw, które wciąż walczyły o swoją wolność. Nie chciałam o tym myśleć.

- Widzisz? Myślę, że teraz będzie już tylko lepiej.  No może jeszcze nie szukaj kandydata na męża, ale wiesz... – wyszczerzył do mnie zęby i mimowolnie się roześmiałam. Dokładnie w tym samym momencie do sklepu weszła kobieta z dwójką dzieci, patrząc na nas ponuro i natychmiast uśmiech mi zgasł na ustach. Dwie małe jasnowłose dziewczynki ubrane w brudne sukieneczki były do siebie tak podobne, że ciężko było je od siebie odróżnić. Ich matka natomiast była jedną z tych osób, które cierpiały na głęboką depresję. Wyglądała tak, jakby dopiero co wstała z łóżka, choć było już dawno po trzeciej, miała na sobie stary znoszony sweter i porozciągane szare dresy z wieloma plamami na materiale. Zmęczona twarz bez ani grama makijażu, suche usta, wzrok, który przegrał walkę z beznamiętnością, przetłuszczone i splątane włosy związane w niedbałą kitkę. Przedstawiała obraz zbyt wielu ludzi – śmierci w żywym ciele. Nie chciałam tak wyglądać. Nigdy.

- Dzień dobry. – odezwałam się w końcu, uśmiechając się lekko. – Co podać? – zapytałam, nie oczekując żadnego powitania. Wiedziałam, że tacy ludzie ograniczali się z rozmową do minimum.

- Chleb. Zwykły. – usłyszałam ochrypły głos i znowu miałam to poczucie winy, że czułam się zbyt dobrze na taką sytuację. Spuściłam wzrok i odwróciłam się, by sięgnąć po pieczywo, a pan Antoni mrugnął do mnie okiem, najwyraźniej rozumiejąc, o co mi chodziło. Zagryzłam wargę i nabrałam powietrza, zmuszając się do większej energii.

- Krojony?

- Zwykły.

Posłusznie zapakowałam chleb do reklamówki. Chciałam zrobić coś dobrego, ale niektórzy po prostu na nic nie pozwalali, jakby koniecznie chcieli utopić się we własnych złych myślach. Pochyliłam się, by sięgnąć do słoika pod ladą i wyciągnęłam z niego dwa lizaki truskawkowe, na których widok dziewczynkom zaświeciły się oczy.

– Chcecie może coś słodkiego? – spytałam, mając nadzieję, że kobieta przystanie chociaż na to. Zmierzyła mnie pustym spojrzeniem, ale po jej zaciśniętych ustach wiedziałam, że zaraz wybuchnie. Dziewczynki już wyciągały ręce, ale ich matka gwałtownie je ode mnie odsunęła.

- Nie mam pieniędzy na lizaki. – oznajmiła chłodno, a ja przełknęłam ślinę. Pan Antoni w większości przypadków zostawiał mnie samą w takiej sytuacji, nie wiedzieć czemu. Czasami wydawało mi się, że przez to uczył mnie większego opanowania i dojrzałości, ale może się myliłam.

- Na koszt firmy, proszę się nie przejmować. – próbowałam ją uspokoić, ale jej stężona mina wciąż nie dawała za wygraną, a ręka odgradzająca mnie od dzieci nie opadła. – To tylko lizaki, nie robią krzywdy, a pani dzieci na pewno będą szczęśliwsze. – chciałam jej wyrzucić prosto w twarz, że swoim zachowaniem je raniła, że celowo je zmuszała do takiego samego samopoczucia, ale gładko to przełknęłam. To nie było sprawiedliwe, bo dzieci niczemu nie zawiniły, że żyły w takich czasach i nie rozumiały, co się działo. Gdybym to ja była na jej miejscu, robiłabym wszystko, by tylko czuły się dobrze. Wszystko. Wyciągnęłam zachęcająco lizaki wraz z reklamówką z chlebem, a kobieta nagle odpuściła, oddychając urywanie. Uśmiechnęłam się delikatnie, a dziewczynki wyrwały mi lizaki z dłoni, piszcząc głośno. Nie zależało mi na podziękowaniu. Po prostu chciałam być dobra w czasach, kiedy panowało zło, a to wydawało się być znacznie większym problemem, niż na początku sądziłam. – A za chleb dwa pięćdziesiąt. – dodałam, odetchnąwszy z ulgą. Tak ciężko było do nich dotrzeć...

Kobieta wyciągnęła z kieszeni pięciozłotówkę i podała mi ją, zabierając ode mnie reklamówkę. Całe szczęście, że chociaż nie odebrali nam dostawy prądu, bo prawdopodobnie nie byłoby tutaj ani jednego żywego ducha.

- Dziękuję. – mruknęła, gdy oddałam jej resztę i odwróciła się do wyjścia, popędzając dziewczynki.

- Wiem, że to absurdalnie brzmi, ale mimo wszystko życzę pani miłego dnia. – rzuciłam jej na odchodne, a ona nawet na mnie nie spojrzała. Po prostu otworzyła drzwi i wyszła, a ja opadłam ze zrezygnowaniem na stołek w rogu pomieszczenia, zakrywając dłońmi twarz.

- Nie przejmuj się, Pia. – pan Antoni podszedł do mnie i położył mi dłoń na barku w geście pocieszenia. – Dziesięć osób będzie ci miało za złe, że jesteś dla nich dobra, ale jedenasta osoba to doceni i właśnie po to się tak staramy, czyż nie?

Podniosłam głowę i spojrzałam na niego nieszczególnie przekonana. W tym świecie brakowało ludzi pokroju pana Antoniego. Pomijając istotny fakt, że w ogóle brakowało ludzi... Byłam święcie przekonana, że wojna pozostawiła po sobie kilkadziesiąt milionów ofiar, a to jeszcze nie był koniec. Przez te trzy lata prawdopodobnie zostało zabitych więcej ludzi, niż podczas sześciu lat II Wojny Światowej.

- Nie rozumiem tego. Dlaczego oni wszyscy się koniecznie upierają przy tym, że powinni... – machnęłam ręką, nie potrafiąc dokładnie wytłumaczyć tego, co miałam na myśli.

- Dogłębnie przeżywać to, co się dzieje? Być lustrzanym odbiciem kogoś, kto już dawno umarł przez wojnę? Nie wiem, Pia, ale to nieważne, co oni myślą. Ty rób swoje. – uśmiechnął się do mnie, a jego pomarszczona twarz znów nabrała blasku. Pokiwałam głową, zbierając się w sobie. Miał rację. Nie mogłam się poddawać tylko dlatego, że ktoś inny nie akceptował tego, jak się zachowywałam i tego, że miałam inne podejście do rzeczywistości. W końcu wszystko się zmieni, prawda?...

~~~~~~

INFORMACJA DODATKOWA:
Ha, miałam zamiar wstawić tutaj alternatywną wersję, do której nikt by się nie przyczepił, bo nie byłoby piekarni, chleba, lizaków, prądu i bomby, ale postanowiłam, że najpierw się przejdę do mojej babci, by się upewnić, że naprawdę jestem tak upośledzona, jak niektórzy uparcie próbują mi to wmówić. W ten oto sposób skończyło się na tym, nie usuwam ani jednego zdania. Może się oczywiście okazać, że wielcy i zacni znawcy historii mogą dalej rzucać hejtami na prawo i lewo, ale szczerze? Mam już absolutnie wyjebane na to, co kto o mnie myśli, bo śmiałam poruszyć temat, na którym się niby nie znam. Niektórzy mają zajebisty tupet, by obrażać wszystkich, którzy uznali, że to jest możliwe, bo JEST, bo nie w każdym miejscu podczas wojny jest tak samo, a niektórzy sądzą, że wiedzą najlepiej, bo mają dziewięćdziesiątkę na karku i przeżyli II Wojnę Światową inaczej, niż moja babcia i się znają, a może pokończyli studia na kierunku historycznym, cóż, ja nie wiem. Ludzie, weźcie się ogarnijcie, spinacie się tak, jakbym nagle oznajmiła, że Was wszystkich pozabijam. I NAJWIĘKSZE podziękowania dla osób, które napisały mi, jaka jestem, obrażając przy tym moją przyjaciółkę, która jedyne, co zrobiła, to odpowiedziała pięknym za nadobne, bo do niektórych nie docierają proste słowa, a przekleństwa. Oczywiście zawsze tak jest, że ci, którzy mają coś obraźliwego do powiedzenia, będą mieli jeszcze większy słowotok, jeśli się ktoś z nimi nie zgodzi. Przykre. No i kultura najwyraźniej nie jest wszystkim znana, co faktycznie jest smutne, bo w tych czasach zaczyna brakować osób, które potrafią się wysławiać w sposób przynajmniej grzeczny. Szkoda mi siebie, że przejmuję się takim czymś, choć mam więcej problemów na głowie, niż inni, którym się wydaje, że jak wejdą i zaczną kogoś obrażać anonimowo, to będą bardziej niż zajebiści, nie wiem, podwyższą sobie ego, bo mają tak niskie, że inaczej nie potrafią jak tylko atakować. Nobla i Oscara Wam, naprawdę, brawo! Bądźcie z siebie dumni, bo wykonaliście kawał dobrej roboty! Zamiast ciskania po mnie i po innych, zastanówcie się nad sobą, bo to zahacza o idiotyczny żart. A teraz miłego weekendu wszystkim, a ci, którzy mają coś jeszcze do powiedzenia, niech jeszcze pomyślą nad tym, że to, co ja piszę, nie jest obsadzone podczas II Wojny Światowej i nawet, gdybyście się zesrali, III Wojna Światowa nie wyglądałaby tak samo, choć najwyraźniej sądzicie inaczej. Dziękuję za audycję, miłego hejtowania, przeinaczania moich słów, zabierania ich z całego kontekstu, by wytworzyć sobie zupełnie coś innego, doczepiania się do jednego zdania, które w całości ma najmniejsze znaczenie i nabijania mi komentarzy <3